Uwaga autora: Wpis pochodzi z 2022 r. i oparty jest o stan prawny obowiązujący do dnia 24 marca 2024 r. Jeśli trafiłeś tu po tej dacie i szukasz aktualnych, tj. obowiązujących od 25 marca 2024 r. przepisów zapraszam do aktualizacji, którą znajdziesz pod adresem: Kiedy
bank przekaże środki z zajętego rachunku bankowego? Ważna zmiana!
Wyobraźmy sobie sytuację, w której na rachunek bankowy wpływają środki i tego samego dnia znikają. Spokojnie. Nie mówimy o kradzieży z konta. Teksty o nieautoryzowanych transakcjach znajdziesz tu: Nieautoryzowane transakcje. Są takie podmioty, które w majestacie prawa, pod pewnymi warunkami, mogą pobrać środki z rachunku. Są to komornicy (sądowe orany egzekucyjne) oraz administracyjne organy egzekucyjne (np. Dyrektor ZUS czy Naczelnik US). Oczywiście nie mogą one ani wybrać sobie dowolnej „ofiary”, ani działać w oderwaniu od obowiązujących reguł. Sprawdź kiedy bank przekaże środki z zajętego rachunku bankowego.
Zawiadomienie o zajęciu
Punktem wyjścia do przekazania środków jest samo zajęcie egzekucyjne. We wstępie sygnalizowałem już istnienie dwóch rodzajów organów egzekucyjnych (sądowych i administracyjnych). Procedury Ich działania są podobne, ale oparte na dwóch różnych ustawach. Komornicy pracują co do zasady w oparciu o przepisy ustawy Kodeks postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.). Administracyjne organy egzekucyjne opierają się natomiast o ustawę o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Świadomie pominę przypadki, w których zastosowanie tych ustaw się krzyżuje.
Administracyjny organ egzekucyjny dokonuje zajęcia rachunku bankowego przez przesłanie do banku zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanego z rachunku bankowego (…). Podstawa prawna: art. 80 § 1 pkt 1 u.p.e.a.
Podobnie jest w przypadku egzekucji sądowej. W celu dokonania egzekucji z wierzytelności z rachunku bankowego komornik ogólnej właściwości dłużnika przesyła do banku, w którym dłużnik posiada rachunek, zawiadomienie o zajęciu wierzytelności pieniężnej dłużnika pochodzącej z rachunku bankowego (…). Podstawa prawna: art. 889 § 1 pkt 1 k.p.c.
Skuteczność zajęcia
Skoro wiemy już kto i jak dokonuje zajęcia, to ustalmy też chwilę, od której zajęcie odniesie skutek. Jest to tzw. skuteczność zajęcia.
Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika jest dokonane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia o zajęciu.
Zajęcie wywołuje też skutek na przyszłość, ponieważ obejmuje również kwoty:
- których nie było na rachunku bankowym w chwili jego zajęcia, a zostały wpłacone na ten rachunek po dokonaniu zajęcia;
- które zostały wpłacone na inny rachunek, otwarty po dokonaniu zajęcia.
Oznacza to, że już od chwili wpływu do banku zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego, bank ma obowiązek podporządkować się jego treści. Innymi słowy bank musi wykonać otrzymane od komornika (lub administracyjnego organu egzekucyjnego) polecenie blokowania rachunku i przekazywania środków
Podstawa prawna: art. 890 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. i art. 80 § 2 pkt 1 i 2 u.p.e.a.
Termin przekazania środków organowi
Czy zwróciłeś uwagę, jak duże znaczenie przywiązuje się do chwili wpływu do banku zawiadomienia o zajęciu rachunku? A może Twoją uwagę przykuł fakt, że bank nie ma wiele do powiedzenia w przypadku otrzymania zawiadomienia o zajęciu?
Zatem kiedy bank przekaże środki z zajętego rachunku bankowego?
Oba spostrzeżenia logicznie podprowadzają nas do regulacji z tym związanych, które również bazują na chwili doręczenia bankowi zawiadomienia o zięciu rachunku.
Przekazanie środków komornikowi
Bank przekazuje środki pieniężne z zajętego rachunku na rachunek bankowy komornika niezwłocznie po upływie siedmiu dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zajęciu. Jednakże w razie egzekucji bieżących alimentów lub rent bank niezwłocznie przekazuje środki pieniężne z zajętego rachunku na rachunek bankowy komornika. art. 8902 k.p.c.
Przepis przewiduje zasadę działania i wyjątek.
Zacznijmy od wyjątku. W przypadku egzekucji bieżących alimentów lub rent, bank przekazuje środki komornikowi niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o zajęciu. Ten wyjątek ma zabezpieczyć interesy osób uprawnionych do alimentów i rent, aby posiadały one bieżące środki pozwalające na przeżycie. Wyjątek jest jednak ograniczony do bieżących, aktualnych świadczeń. Czy bank powinien w ten sposób przekazywać alimenty zaległe? Oczywiście: nie.
W przypadku pozostałych zajęć realizacja zajęcia podzielona jest na dwa okresy:
- pierwszych 7 dni od wpływu zajęcia;
- okres po upływie 7 dni od wpływu do banku zajęcia.
W ciągu pierwszych 7 dni od powiadomienia banku o zajęciu rachunku przez komornika, bank blokuje środki, ale ich nie przekazuje. Jest to tak zwany okres karencji zastrzeżony dla posiadacza rachunku, aby mógł np. zwrócić się do komornika o uchylenie zajęcia albo z umową wskazującą nierówne udziały w rachunku wspólnym.
Ósmego dnia po wpływie zawiadomienia o zajęciu sytuacja jednak się zmienia. Karencja się kończy, a bank rozpoczyna niezwłoczne przekazywanie środków. Przekazanie środków dotyczy zarówno środków już znajdujących się na rachunku, jak i przyszłych wpływów.
Termin przekazania środków administracyjnemu organowi egzekucyjnemu
W ramach zajęcia administracyjnego jest tylko typ podstawowy.
Organ egzekucyjny jednocześnie wzywa bank, aby (…) niezwłocznie po upływie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zajęciu przekazał zajętą kwotę organowi egzekucyjnemu (…). art. 80 § 1 pkt 1 u.p.e.a.
W ciągu pierwszych 7 dni od wpływu do banku zawiadomienia o zajęciu, środki są blokowane bez ich przekazania organowi. Natomiast od ósmego dnia środki są już na bieżąco przekazywane do organu egzekucyjnego.
Czy data wpływu środków na rachunek ma znaczenie?
Należy odróżnić zawiadomienie o zajęciu rachunku od wpływu środków na rachunek.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami jest tylko jedna 7 dniowa karencja w przekazaniu środków. Liczona jest ona od dnia wpływu do banku zawiadomienia o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego. W późniejszym okresie środki są przekazywane niezwłocznie.
Oznacza to, że data wpływu środków na rachunek pozostaje bez znaczenia dla daty przekazania środków na spłatę zajęcia.
Przykład: Do banku 1 września 2022 r. wpływa zawiadomienie o zajęciu rachunku z uwagi na egzekucję należności za niezapłaconą fakturę. Na rachunku nie ma żądnych środków, wpływają one dopiero 6 września. Bank przekaże środki 9 września 2022 r.
Czy posiadacz rachunku może zlecić spłatę w okresie pierwszych 7 dni?
Skorzystanie z 7 dniowego immunitetu jest Twoim prawem, ale nie obowiązkiem. Można się go zrzec polecając bankowi wcześniejszą spłatę zobowiązania.
Co zyskujesz? Wcześniejsza spłata = mniejsze odsetki.
***
Uwaga autora: Ten wpis oparty jest na stanie prawnym obowiązującym do dnia 24 marca 2024 r. Wpis oparty o przepisy obowiązujące od 25 marca 2024 r. znajdziesz tutaj: Kiedy bank przekaże środki z zajętego rachunku bankowego? Ważna zmiana!
