Czy upadłość dłużnika jest przeszkodą dla wszczęcia lub prowadzenia egzekucji z rachunku bankowego dłużnika w zakresie należności alimentacyjnych?
Zajęcie rachunku bankowego
W ramach egzekucji sądowej (komorniczej), czynności egzekucyjne dokonują komornicy, chyba że zgodnie z ustawą jakąś czynność ma wykonać sąd. Jedną z najczęstszych i najbardziej typowych czynności egzekucyjnych jest zajęcie rachunku bankowego, a w zasadzie to wierzytelności z rachunku bankowego.
Komornik zajmuje wierzytelność z rachunku bankowego poprzez przesłanie za pośrednictwem systemu informatycznego do banku zawiadomienia o jego dokonaniu. Zajęcie staje się skuteczne z chwilą wpływu zawiadomienia o zajęciu do banku. Co do zasady przebiega automatycznie (bez udziału pracowników banków), w oparciu o wpisane przez komornika do systemu dane identyfikacyjne, np. numery: PESEL, NIP czy KRS.
Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego nakłada na bank trzy główne obowiązki.
- Jednorazowe zawiadomienie komornika, w terminie 7 dni od wpływu zawiadomienia o zajęciu, o przeszkodzie w realizacji zajęcia. Mówimy tu zarówno o braku środków na pełną spłatę, jak i tytułowej upadłości ogłoszonej przed datą zajęcia – o ile bank o niej wie.
- Uniemożliwienie dłużnikowi wypłaty środków z zajętego rachunku do wysokości kwoty zajęcia.
- Przekazanie środków z zajętego rachunku, na rachunek komornika na spłatę zajęcia.
Upadłość – przeszkoda w realizacji zajęcia
Ogłoszenie upadłości przez dłużnika, stanowi przeszkodę w realizacji zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego. Przeszkoda ta może powstać zarówno przed dokonaniem zajęcia, jak i w trakcie jego obowiązywania (art. 146 ust. 1 i 3 pr. upadł.).
Upadłość dłużnika ogłoszona w toku egzekucji, powoduje zawieszenie postępowania egzekucyjnego, a następnie jego umorzenie. Zawieszenie łączy się z wydaniem postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Natomiast umorzenie egzekucji jest skutkiem uprawomocnienia się postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
Upadłość ogłoszona przed datą dokonania zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego powoduje, że zajęcie egzekucyjne staje się niedopuszczalne. Wierzytelność z rachunku bankowego stanowi składnik majątku wchodzącego w skład masy upadłości.
Niedopuszczalność umorzenia alimentów, a egzekucja w celu ich zaspokojenia
Po ogłoszeniu upadłości nie wolno kierować egzekucji do majątku wchodzącego w skład masy upadłości oraz wykonywać na tym majątku zabezpieczeń, z wyjątkiem zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych i części należności rentowych. Wykonanie zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych, nie jest tożsame z prowadzeniem egzekucji o należności alimentacyjne.
Długi alimentacyjne nie podlegają umorzeniu w ramach postępowania upadłościowego (art. 49121 ust. 2 pr. upadł.). Nie oznacza to jednak, że mimo upadłości można prowadzić egzekucję względem rachunku bankowego wchodzącego w skład masy upadłości w celu ich zapłaty.
Wierzytelności z tytułu alimentów, przypadające za czas przed ogłoszeniem upadłości, podlegają zgłoszeniu do masy.
Zasada, że po ogłoszeniu upadłości niedopuszczalna jest egzekucja świadczeń pieniężnych odnosi się także do świadczeń alimentacyjnych przypadających za czas po ogłoszeniu upadłości.
Wierzytelności z tego tytułu traktowane są jak wierzytelności w stosunku do masy upadłości i są zaspokajane zgodnie z art. 343 pr. upadł. przez syndyka masy upadłości.
Przepisy art. 146 ust. 1 i 3 pr. upadł. i art. 343 § 2 pr. upadł. nie stanowią dla komornika podstawy do kontynuacji egzekucji należności alimentacyjnych po ogłoszeniu upadłości.
Alimentami zajmuje się syndyk.